Để trẻ em ngồi hàng ghế trước ô tô có bị phạt hay không?

Hiện pháp luật về giao thông đường bộ Việt Nam không quy định cấm hay có một quy định cụ thể nào về việc trẻ em ngồi ghế phụ phía trước thậm chí là ngồi cùng ghế lái.

Tại khoản 2, điều 9, Luật Giao thông đường bộ 2008 chỉ quy định: "Xe ôtô có trang bị dây an toàn thì người lái xe và người ngồi hàng ghế phía trước trong ôtô phải thắt dây an toàn", tức là trẻ em cũng có thể ngồi hàng ghế phụ phía trước và trường hợp này phải thắt dây an toàn. Do đó, việc cho trẻ ngồi ghế phụ phía trước hoặc ngồi cùng ghế lái hiện nay không thuộc các trường hợp phải chịu phạt vi phạm.

Tuy nhiên, xem xét đến các khía cạnh để đảm bảo an toàn cho trẻ khi ngồi trên xe tham gia giao thông, cho chính người điều khiển cũng như người xung quanh đang tham gia giao thông, cần phải khuyến nghị, khuyến cáo không nên để trẻ em ngồi ghế phụ phía trước cũng như ngồi cùng ghế lái. Đây là hành vi vô cùng nguy hiểm, bởi khi tham gia giao thông, nguy hiểm của túi khí bung ra dễ làm tổn hại cho trẻ em. Đồng thời, dây đai an toàn khá rộng, phù hợp với người lớn nhưng không thể điều chỉnh thấp xuống cho vừa với trẻ, làm cho trẻ dễ bị lọt ra ngoài, đặc biệt nếu tai nạn xảy ra, dây an toàn không giữ được trẻ và trẻ sẽ bị lao về phía trước.

Ngoài ra, trẻ ngồi cùng ghế lái sẽ khiến người điều khiển mất tập trung, cản trở việc điều khiển xe thậm chí trẻ hiếu động còn có thể tác động đến khu vực lái khiến người lái không thể kiểm soát, xử lý tình huống phát sinh.

Với yêu cầu đảm bảo an toàn cho trẻ và phù hợp thông lệ quốc tế, tại Dự thảo Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2020 quy định: "Trẻ em dưới 12 tuổi hoặc dưới 1,35 mét được chở trên ôtô chở người không được ngồi ở hàng ghế trước (vị trí ghế cạnh người lái xe) khi tham gia giao thông đường bộ, trừ trường hợp đối với xe chỉ có một hàng ghế. Đối với trẻ em dưới 4 tuổi phải được chở bằng ghế thiết kế dành cho trẻ em. Người lái xe có trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn việc thắt dây an toàn cho trẻ em."

Với quy định trên cũng cần xem xét đảm bảo phù hợp khi áp dụng tại Việt Nam vì quy định độ tuổi 12 tuổi thì rất khó xác định do thiếu giấy tờ để kiểm tra. Đối với đề xuất trẻ em dưới bốn tuổi phải ngồi ghế thiết kế riêng, hiện không phải tất cả ôtô nhập khẩu hay sản xuất trong nước đều có đủ móc an toàn ghế sau cho trẻ em. Các đơn vị cung cấp ghế an toàn cho trẻ dưới bốn tuổi cũng chưa có, chủ yếu người dùng mua của các cửa hàng kinh doanh tự phát trên thị trường, không rõ chất lượng có được đảm bảo. Mặt khác, các cơ quan lập pháp cũng cần nghiên cứu kỹ về khả năng áp dụng quy định vào thực tế đời sống, nếu không đáp ứng được khả năng này thì có thể sẽ gây khó khăn, thêm phức tạp cho lực lượng chức năng khi triển khai thực hiện.

Luật sư Đặng Thành Chung (Giám đốc Công ty luật TNHH An Ninh;

Phòng 305 - Toà nhà số 8 Láng hạ, phường Thành Công, quận Ba Đình, Hà Nội)