Quy định pháp luật về giải quyết tang vật liên quan đến vụ án

Tại Điều 106, Bộ luật tố tụng hình sự quy định như sau:

“1. Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện Kiểm sát quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Chánh án Tòa án quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử; do Hội đồng xét xử quyết định nếu vụ án đã đưa ra xét xử. Việc thi hành quyết định về xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.

2. Vật chứng được xử lý như sau:

a) Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách Nhà nước hoặc tiêu hủy;

b) Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách Nhà nước;

c) Vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu hủy.

3. Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, cơ quan, người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều này có quyền:

a) Trả lại ngay tài sản đã thu giữ, tạm giữ nhưng không phải là vật chứng cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp tài sản đó;

b) Trả lại ngay vật chứng cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp nếu xét thấy không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án và thi hành án;

c) Vật chứng thuộc loại mau hỏng hoặc khó bảo quản thì có thể được bán theo quy định của pháp luật; trường hợp không bán được thì tiêu hủy;

d) Vật chứng là động vật hoang dã và thực vật ngoại lai thì ngay sau khi có kết luận giám định phải giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

4. Trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với vật chứng thì giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Căn cứ theo quy định trên, trong trường hợp nếu xét thấy việc trả lại vật chứng cho chủ sở hữu (chủ sử dụng hợp pháp) không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án và thi hành án thì người có thẩm quyền quyết định trả lại vật chứng.

Đối với trường hợp người có thẩm quyền xác định, đây là vật chứng quan trọng thì việc trả lại vật chứng được tiến hành xử lý như khoản 2; khoản 3 tại các thời điểm sau: 

+ Xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra

+ Xử lý vật chứng do Viện kiểm sát quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố

+ Xử lý vật chứng do Chánh án Tòa án quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử

+ Xử lý vật chứng do Hội đồng xét xử quyết định nếu vụ án đã đưa ra xét xử.

Như vậy, phải tùy vào tình hình xem xét của người có thẩm quyền trong các giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử vụ án thì mới quyết định xử lý vật chứng theo quy định của pháp luật.

( Tư vấn bởi luật sư Đặng Thành Chung

Giam đốc công ty luật An Ninh- Đoàn luật sư TP Hà Nội)